Tú Lệ, mùa xôi nếp

Men theo quốc lộ 32 đường lên huyện Mù Cang Chải, dừng chân tại xã Tú Lệ, huyện Văn Chấn, Yên Bái là tới xã Tú Lệ - vùng đất nổi tiếng với món xôi nếp dẻo thơm. 

Có rất nhiều món ăn được chế biến từ món nếp này như cơm lam, cốm, xôi nếp ngũ sắc... Gạo nếp Tú Lệ được coi là sản vật trời ban cho mảnh đất vùng cao này, không phải nơi nào cũng có được. Những ai từng có dịp thưởng thức món ăn làm từ loại gạo nếp này khó lòng quên được hương vị đầy sức quyến rũ đó.

Cánh đồng Tú Lệ vào mùa gặt năm 2014

Gạo nếp Tú Lệ trồng với số lượng vừa phải, từ lâu đã trở thành đặc sản riêng của vùng đất này. Loại gạo thơm ngon nhất được trồng ở Bản Côm và Nà Lóng của xã Tú Lệ. Vào khoảng đầu tháng 9, khi thóc còn non, người dân trong vùng hay gặt sớm để làm cốm. Cốm ở đây đặc biệt dẻo thơm, không kém cốm làng Vòng là mấy. Đến tháng 10, lúa bắt đầu chín và là thời điểm thu hoạch.

Phố vùng cao Tú Lệ

Truyền thuyết xưa kể lại, tổ tiên người Thái được tiên hiện lên ban cho đấu thóc và dặn phải tìm đúng mảnh đất phù hợp mới được gieo hạt. Người Thái tìm khắp vùng đất Tây Bắc nhưng không tìm được nơi nào vừa ý. Tới khi họ xuống suối Mường Lò thấy nước ở đây mát ngọt hơn bình thường, đất đai trong thung lũng cũng xốp mềm hơn nơi khác. Khi hạt giống gieo xuống, mầm xanh nẩy lên cho những hạt gạo dẻo thơm. 

Mấy lão già bỏ cơm nhà đi ăn... xôi

Từ đó, gạo nếp Tú Lệ được sản sinh. Người địa phương còn cho hay, hạt gạo nếp phải đồ bằng thứ nước suối trong vắt Mường Lò mới có được xôi nếp thơm ngon. 

Gặt lúa nương ở Mù Cang Chải

Ven hai bên đường của thị trấn Tú Lệ, các quán xôi mọc lên khá nhiều. Món xôi nếp nấu bình thường, không cần thêm đỗ dừa nhưng vẫn đủ sức hấp dẫn bởi mùi vị thơm ngọt. Vị ngọt mềm không quá béo, không quá ngấy quyện cùng sự dẻo thơm khiến những người khó tính nhất cũng phải tấm tắc. Đặc biệt, hương thơm của xôi như được hòa quyện cùng kết tinh của núi rừng Tây Bắc, nhẹ nhàng lan tỏa khắp không gian. Từ những hạt nếp này còn tạo nên món xôi ngũ sắc trứ danh của vùng đất miền cao hiếm nơi nào có được.

Tắm suối ở Tú Lệ

Trong tiết trời đông lạnh, còn gì hạnh phúc hơn khi cầm trên tay nắm xôi nghi ngút khói thỏa hương thơm ngào ngạt. Đến nay, khi hệ thống giao thông đã cải thiện, hạt nếp Tú Lệ cũng theo đó có mặt hầu hết các vùng trên cả nước để nơi nơi được thưởng thức món quà đặc sản của riêng đất Yên Bái này.

(Bài viết theo Dân Trí, ảnh của tớ)