Vivaldi và tác phẩm Bốn Mùa

Antonio Vivaldi (1678 - 1741) không phải là nhạc sĩ duy nhất sáng tác các tác phẩm âm nhạc kinh điển về bốn mùa trong năm. Ông cũng không phải là người duy nhất đã vẽ nên bức tranh âm nhạc tuyệt đẹp bằng những bản concerto cho nhạc cụ trình tấu. Nhưng bộ bốn concerto về bốn mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông của ông được biết đến như những tác phẩm đẹp đẽ nhất về những bước đi của thời gian trong năm với những nét nhạc trong sáng, thuần khiết có sức ám ảnh dài lâu và khiến người ta mê đắm. Bốn concerto mang tên chung “Bốn Mùa” của ông đã trải qua hàng trăm năm tồn tại và lưu lại trong tâm khảm của giới nghệ sĩ và người yêu nhạc như một mẫu mực tuyệt diệu của âm nhạc thời kỳ Baroque (dòng âm nhạc cổ điển của Âu châu vào những năm 1600 đến 1750).

Ông và những bản thảo âm nhạc quý giá từng bị chìm vào quên lãng trong những ngăn tủ bám bụi của giới quý tộc và những nhà sưu tầm một thời gian dài sau khi ông mất lặng lẽ và cô đơn tại Vienna, Áo (ngày 28/07/1741). Những nhạc sĩ đi sau, đặc biệt là J. S. Bach đã tìm thấy những bản thảo không còn hoàn chỉnh và đưa âm nhạc của Vivaldi trở lại. Nhạc sĩ thiên tài người Đức từng chuyển soạn nhiều tác phẩm của Vivaldi cho cây đàn phím và người ta nói rằng, không khó để nhận thấy những dấu ấn của Vivaldi trong âm nhạc của Bach.

Đến đầu thế kỷ XX, một số lượng lớn tác phẩm của Antonio Viavaldi được khôi phục và nhanh chóng được toàn thế giới đón nhận và yêu thích. Cho đến ngày nay, di sản âm nhạc của ông, quả thực rất đáng nể, với khoảng 550 bản concerto, hơn 100 bản nhạc thính phòng cho một số loại nhạc cụ, hàng chục tác phẩm opera cùng những bài thánh ca cho nhà thờ như oratorio, motet... Trong số đó, nổi bật nhất là các concerto, bởi đó là những đóng góp quan trọng và có tầm ảnh hưởng sâu sắc của Vivaldi trong lịch sử phát triển của concerto trong âm nhạc. Và dấu ấn đẹp đẽ và mẫu mực nhất chính là bộ bốn concerto mang tên Bốn Mùa (Le Quattro Stagioni - The Four Seasons) gồm Concerto No.1- Mùa Xuân (La Primavera - Spring), No.2 - Mùa Hè (L’Estate - Summer), No.3 - Mùa Thu (L’Autunno - Autumn) và No.4 - Mùa Đông (L’Inverno - Winter).

Khi được công bố vào năm 1725, tác phẩm là một trong những bộ 12 concerto, opus 8, có tựa đề Il Cimento dell' armonia e dell' invenzione (The Contest of Harmony and Invention). Mỗi concerto gồm 3 chương. Không giống như những bài concerto khác của Vivaldi, bốn bài concerto của Bốn Mùa được gọi là program music là một thể loại đặc biệt. Đính kèm với mỗi bài concerto là một bài sonnet, in trong quyển nhạc phần dành cho vĩ cầm, để minh họa cho bản đàn. Sonnet là một thể cổ thi của Ý gồm 14 câu có 10 chữ mỗi câu (iambic pentameter) được dùng làm lời ca (lyrics). Mỗi bài sonnet minh họa một mùa. Không ai biết chính xác tác giả của những bài sonnet này, tương truyền có thể chính Vivaldi là tác giả.